Etkinlik Açıklaması

İsmail Beşikci Akademisi Bahar 2022

"Kürdistan'ın Nomosu"

Koordinatör: Can Şeker

Kelime olarak hukuk ve düzen (kural, yönetici vb.) anlamlarında da kullanılan nomos, en temelde toprağın sahiplenilip ele geçirilmesi/mülk edinilmesi, toprağın bölünmesi ve dağıtılması ve toprağın işlenmesi ve üretilmesi sürecine refere etmektedir. Dünya tarihinin temel düzenine/hukukuna işaret etme amacını taşıyan bu işleyiş, mülk ediniliminin, paylaşımının ve üretime sokulmasının nerede ve nasıl yapıldığı sorularıyla somutluk kazanır. Bu anlamda, örneğin yerkürenin nomos’unun en temelde (ana)karaya bağımlı olduğu dönemde, dünya, karanın bitip denizin başladığı yerde sonlanırken, 16. yüzyılda başlayan büyük coğrafi keşiflerle birlikte denizlerin ele geçirilmesiyle nomosun dayandığı temel de değişmeye başlamıştır. Avrupalı devletler, yeni mekânsal düzenlemelere ihtiyaç duyulan bu yüzyıldan başlayarak Avrupa’yı ele geçirdiği gibi, dünyanın diğer anakaralarını ve denizlerine de sahip olmuştur. Daha önceden denizler karaları ele geçirmek için geçilmesi gereken yerler olarak görülürken, artık karalar denizlere sahip olmanın bir aracı haline dönüşmeye başlamıştır. Çünkü, karasallığa dayanan nomosun yerini kara-açık deniz arasındaki hakimiyete dayanan küresel nomos almıştır. İngiltere’nin hegemon bir güç olarak dünya sahnesine çıktığı dönemle küresel nomos’un net bir şekilde ortaya çıkışındaki paralelliğin nedeni de buydu. Bu anlamda, 16. yüzyıldan 19. yüzyılın sonuna kadar olan dönemde, Avrupalı devletler arasındaki hukuk, ‘modern’ uluslararası hukuk haline gelmişti. Önceden Avrupa düzenini işaret eden bu hukukun, Avrupalı güçlerin dünyanın geri kalanını ele geçirmesiyle uluslararası hukuk haline gelmesi de nomos’un küresel hale gelmesinin bir sonucuydu. 16. yüzyıldan itibaren başlayan ve 18. yüzyılın sonu 19. yüzyılın başıyla birlikte kurumsallaşan (tarihsel) kapitalizm ise, küresel nomos’a işlerlik kazandıran konjonktürün adı olarak ifade edilebilir. Görüleceği üzere, bir yerde yaşayan topluluğun düzeniyle/hukukuyla o topluluğun yaşadığı coğrafya arasında doğrudan bir bağ olduğu gibi mevcut yapıya asıl rengi veren şeyin içinde bulunulan nomos olduğu konusu fazlasıyla dikkate değerdir. Bahsi edilen bu bağı yani topluluğa somut bir düzen/hukuk sağlayan şeyi ise, nomos olarak tanımlamak mümkündür. Buradan hareketle, eğer nomosu belirli bir yerde yaşayan bir topluluğun kendi düzenini/hukukunu oluşturması ve bunu sürdürmesi olarak tanımlayacak olursak, içsel (ve bununla birlikte dışsal) bir "Kürdistan'ın Nomosu"ndan bahsetmek ve/ya bunu kurmak mümkün müdür? sorusu da olmak üzere buna dair sorular sormak gerekmektedir. İsmail Beşikci Vakfı  "Kürdistan Nomosu" başlıklı Bahar 2022 Akademisinin ise, aşağıdaki haftalık plan ve sorular temelinde, yukarıda ifade edilen sorulara cevap arayışları amacıyla düzenlenmesi öngörülmektedir.

1. Hafta: 15 Haziran 2022
Olasılığın Olasılığı Üzerine: Coğrafya (Zeynep N. Kaya, The University of Sheffield)
Akademi'nin ilk haftasında, tarihsel olarak bir Kürdistan coğrafyasından bahsetmek mümkün müdür? Eğer mümkünse, Kürdistan coğrafyasının sınırlarını belirleyen şey(ler) nedir ve "Kürdistan'ın Nomosu"nun temeli coğrafyasıdır denilebilir mi? sorusu etrafında bir tartışma yürütülecektir.

2. Hafta: 25 Haziran 2022
Ekonomi-Devlet-Toplum ve Tarih Üzerine (Ömer Tekdemir, Coventry University)
"Kürdistan'ın Nomosu"ndan neşet eden kurumsallıklar ve bunların tarihsel süreçler geçirdiği dönüşümlerin günümüze bıraktığı izler nelerdir? ve daha da özelde Kapitalizm çağında/döngüsünde "Kürdistan'ın Nomos"unu nasıl ve ne yapmalı?  

3. Hafta: 2 Temmuz 2022 
Bir Hukuk, Siyaset ve Jeopolitik Kavram olarak Nomos (Naif Bezwan, University of Vienna)
Bir şiirin, roman(ın) karakterinin, yazının veya sözün "Kürdistan'ın Nomosu"nun asıl kurucu öğesi olmasının imkanı var mıdır? Böylesi bir zeminden hareketle, salt bir yasama faaliyeti veya töre olmayıp topluluğun kendi var ettiği koşulların ve değerin ifade edilişi anlamında 'hukuk' oluşturmak mümkün müdür?

4. Hafta: 9 Temmuz 2022 
Edebiyat-Sanat, Hukuk ve Siyaset (Engin Sustam, Université Paris 8-Ramazan Kaya)
Bir şiirin, roman(ın) karakterinin, yazının veya sözün "Kürdistan'ın Nomosu"nun asıl kurucu öğesi olmasının imkanı var mıdır? Böylesi bir zeminden hareketle, salt bir yasama faaliyeti veya töre olmayıp topluluğun kendi var ettiği koşulların ve değerin ifade edilişi anlamında 'hukuk' oluşturmak mümkün müdür?

5 Hafta: 16 Temmuz 2022
Tarihsel Kişiliklerin Rolü: Tarihsel Anı Kollayanlar (Gürgün Karaman)
Zaman-mekana başka ifadeyle dönemin ruhuna uygun hareket eden tarihsel kişiliklerin "Kürdistan'ın Nomosu"nun oluşmasında ve/ya ortaya çıkarılmasında nitelik ve nicelik olarak payı nedir? (Şihabeddin Sühreverdi)

6. Hafta: 23 Temmuz 2022
 Tarihsel Kişiliklerin Rolü: Tarihsel Anı Kollayanlar (Ayhan Geverî)
Zaman-mekana başka ifadeyle dönemin ruhuna uygun hareket eden tarihsel kişiliklerin "Kürdistan'ın Nomosu"nun oluşmasında ve/ya ortaya çıkarılmasında nitelik ve nicelik olarak payı nedir? (Ehmedê Xanî)

7 Hafta:  30 Temmuz 2022
'Nomos'un Kaybı Bir Hakikat Mi? Veya Yaratımın Kendisi de Hakikatin Bir Parçası Olabilir Mi? (Can Şeker)
Bir şeyin kaybının ona daha önceden sahip olmayı içermesi gibi içinde bulunduğumuz zamanda yekpare bir Kürdistan'ın var olduğunun bir hakikat olarak kabul edilmesi de geçmişte 'bütün' olarak bir Kürdistan hakikatini içermekte midir? Ya da herhangi bir tarihsel 'asr-ı saadet' veya 'kök' araştırmasına gitmeden (içsel ve dışsal olarak) "Kürdistan Nomosu"nu kurma, koruma ve geliştirme isteği ve mücadelesini hakikatin kendisi olarak ifade etmek mümkün değil midir? Bu fikriyatın dayandırılacağı şeyin ne ve nasıl olabileceği konusu ise, İsmail Beşikci Vakfı 2022 Bahar Akademisi'nin temel sorunsalını oluşturmaktadır.  

Son Başvuru Tarihi: 10.06.2022
Sonuçların Açıklanacağı Tarih: 13.06.2022
Programın Başlayacağı Tarih: 15.06.2022
Programın Biteceği Tarih: 30.07.2022
İlki çarşamba, diğer haftalar Cumartesi: 14.00-17.00 

Online programa sınırlı sayıda öğrenci kabul edilecektir; programa kabul edilen öğrencilerin derslere düzenli katılımı beklenmektedir. Program sonunda yedi haftadan beşine katılan öğrencilere katılım belgesi verilecektir.
Not: Akademinin dili Türkçe’dir