Etkinlik Açıklaması

İSMAİL BEŞİKCİ GÜZ AKADEMİSİ – GÜZ 2023

20. YÜZYILDA KÜRDİSTAN'IN NOMOSU

Koordinatör: Can Şeker

 Bildiğiniz üzere "Kürdistan'ın Nomosu"ndan bahsetmek ve/ya bunu kurmak mümkün müdür? sorusu başta olmak üzere birçok soru sorarak başladığımız Kürdistan’ın Nomosu tartışmalarını “21. Yüzyılda Kürdistan’ın Nomosu” başlığıyla gerçekleştirdiğimiz 2023 Bahar Akademisi takip etmiştir.

 İsmail Beşikci Vakfı 2023 Güz Akademisi ise, "20. Yüzyılda Kürdistan Nomosu" başlığıyla sürdürülecektir. Bu Güz Akademisi, Kürdistan’da Kürt ulusunun merkezde olduğu ulus devlet(ler)in kurulamamış olmasının ulusal ve uluslararası sebeplerini tartışmakla sınırlı kalmayıp Kürt tarih yazımında mevcut büyük yarılmanın merkezinde yer alan ‘devletli olma(ma) hali’ne dair teorik bir katkı sunmayı amaçlamaktadır. Bu anlamda 2023 Güz Akademisi, “21. Yüzyılda Kürdistan’ın Nomosu” başlıklı 2023 Bahar Akademisi’nde de kısmen ele aldığımız Kürt(lük), İslam(lık) ve Kapitalizm şeklindeki üç döngünün 20. yüzyılda Kürdistan özelinde nelere tekabül ettiğini tartışmayı hedeflemektedir.

 Bugün Kürdistan ve Kürtler ile ilgili söz söyleyen neredeyse tüm kesimlerin az veya çok Kürtlerin tarihinden bahsederken Gutilerden, Kassitlerden, Mitannilerden, Subarrulardan, Medlerden vs. bahsederek geçmiş kurgusunu oluşturduğunu ve M.Ö. I. binyıldan itibaren ise Zerdüşlüğü de dahil ederek dünyevi-uhrevi alanı doldurduğunu görmekteyiz. Bu 'resim', günümüz Kürdistan tahayyülünün Smithyen 'etni'sinin temel referansı konumundadır. Konjonktürel olarak yoğunluğu azalıp artsa da içinde bulunduğumuz yüzyılda artık bu 'etni'yi dışlayan herhangi bir siyasal çıkışın sürdürülebilir olması mümkün değildir. Fakat bu döngünün günümüze ulaşan halinde Haldunyen anlamda 'İslami' renge bulanması söz konusudur.

M.S. 700'lerden başlayarak fakat asıl olarak Abbasi Halifeliğinin zayıflamaya başlamasıyla tüm Afro-Avrasya Ekümenliği’nde olduğu gibi onun merkezi bölgelerinin başında gelen Kürdistan coğrafyasında da bölgesel güçler ortaya çıkmıştır. 8. yüzyıldan 16.yüzyıla kadar geçen sürede tüm bu yapılar az veya çok İslami bir dolayıma başvurarak hareket etmekteydiler. 16. yüzyıla gelindiğinde ise birbirleriyle savaş yapsalar da Afro-Avrasya Ekümenliğinde Osmanlı, Safeviler, Memlükler, Kuzey Afrika'daki 'özel statü'deki yapılar, Kürdistan'daki düzen, Arabistan yarımadasındaki siyasal düzen, Hindistan'daki siyasa yapı vb. belli bir ‘ortak hukuksal düzenin parçaları’ halindeydiler. Bu 'hukuksal düzen'in dağılması 18. yüzyıldan itibaren hızlanmış, 19. yüzyıla gelindiğinde ise neredeyse ortadan tamamen kalkmıştır. Avrupa kamu hukukunun evrensel hukuk haline getiren, siyasal birim olarak ulus(al)devletlerden oluşan bir düzeni inşa eden Wallersteinyen tarihsel kapitalizm yeni dönemin temel rengi konumuna yerleşmiştir. Artık uluslararası düzendeki mevcudiyetin temeli kapitalizm döngüsünün gereklerine göre yeniden düzenlemekte(ydi). Bu anlamda, günümüzde de bir şekilde sürdüğü haliyle uluslararası hukuk kişisi olarak değerlendirmenin adı olarak 'devlet' birimine sahip olmak, bütün handikaplarına rağmen 'temsil'in kendisi olmaktadır. Bu 'temsil'in Kürdistan'da mevcudiyet bulması, değerin kendisini o toprağın üzerinde yaşıyor olmaktan alan, tarihsel kapitalizmin siyasal biçimini (içeriklendirilmesi farklı bir konudur) ve de (teorik olmaktan çok pratik ve anti kolonyal bir diskuru da parçası haline getirmiş) bir İslami bir dolayımı dışlamayan bir Kürtlük. Dünyadaki benzeri tüm hareketler kendi özgünlüklerini de katarak yakın bir deneyim yaşamışlardır. Böylesi bir yapısallıkta, uluslararası hukuk kişisi haline getirecek bir örüntünün (ulus-devlet) yetersizliğini, aşılması gerektiğini, çağın gerisinde kaldığını tartışmak ve bunun üzerine sayısız çabanın içinde olmanın kendisi değeri tartışılmaz. Fakat yapılan ve yapılacak hiçbir tartışma, hali hazırda Kürdistan'da ölüme gün sayanından daha doğmamış bebeğine kadar yaşayanların adı konulsun konmasın, objektif ya da subjektif, açık veya kapalı olsun ‘düşman öteki’ olduğu konusunda büyük bir konsensusun oluştuğu bir momentte, 'çatı' (ulus-devlet) kurmanın zorunlu ve kaçınılmaz-en azından kısa ve orta vadede-olduğu gerçeğini değiştirmemektedir. Başka bir ifadeyle, tartışmanın Kürdistan(ların) bir uluslararası hukuk kişisi olarak tanınması konusuna (dışsal boyut) değil onun nasıllığı üzerine taşınması (içsel boyut): 'Taş'ı sırtlayan Sisifos (Kürt Mücadelesi); Sisifos'un sırtladığı 'Taş' (Kürdistan Mücadelesi); 'Taş'ın Sisifoslaşması (Kürdistan’ın Kürt’te yerleşmesi); Sisifosun 'Taşlaşması' (Kürdün Kürdistanlaşması). Her biri kendi başına bir Kürdistan tahayyülü olduğu gibi 'aynı anda başka'ya da imkan sağlayan bir çıkış olarak karşımıza çıkmaktadır.

2023 Beşikci Güz Akademisi, Kürdistan heyulasının üzerinde dolandığı bu zeminin yeniden ve yeniden neşet ettiği 20. yüzyılı “20. yüzyılda Kürdistan’ın Nomosu” başlığıyla tartışmaya açmaktadır.

Akademi onlinedir ve dili Kürtçe (Kurmancî)dir.

Not: Online programa sınırlı sayıda katılımcı kabul edilecektir; programa kabul edilen katılımcılardan derslere düzenli katılımı beklenmektedir. Program sonunda altı haftadan beşine katılan öğrencilere katılım belgesi verilecektir.

KONU VE KATILIMCI LISTESI

Son Başvuru Tarihi: 25.12.2023
Sonuçların Açıklanacağı Tarih: 29.12.2023
Programın Başlayacağı Tarih: 06.01.2024
Programın Biteceği Tarih: 10.02.2024
Gün ve Saat: Cumartesi14.00-17.00